مقایسة برخی شاخص های مدیریت مصرف آب در تولید ذرت علوفه ای در پایاب شبکه های آبیاری مدرن و سنتی

عباسی, فریبرز; ناصری, ابوالفضل; نخجوانی مقدم, محمدمهدی; سلامتی, نادر; جلینی, محمد; خرمیان, محمد; دهقانیان, سید ابراهیم; گمرکچی, افشین یوسف; اسلامی, علیرضا; اخوان, کرامت; فرزام نیا, مسعود; باغانی, جواد; اکبری, مهدی

doi:10.22092/idser.2018.121427.1313

مقایسة برخی شاخص های مدیریت مصرف آب در تولید ذرت علوفه ای در پایاب شبکه های آبیاری مدرن و سنتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

² دانشیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران

³ استادیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

⁴ استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

⁵ دانشیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

⁶ استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

⁷ مربی پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

⁸ استادیار گروه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران

⁹ استادیار بخش تحقیقات آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان‌شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران

¹⁰ استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مغان، ایران

¹¹ مربی پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

¹² دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

10.22092/idser.2018.121427.1313

چکیده

با وجود اهمیت تعیین و تدقیق شاخص‌ها و فراسنج‌های مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی برای استفاده در برنامه ریزی‌های کلان کشوری، تاکنون شاخص‌های مدیریت مصرف آب (حجم آب مصرفی، بهره‌وری آب و راندمان کاربرد آب در مزارع) در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید محصولات زراعی و باغی کمتر مقایسه شده است. هدف از این پژوهش، مقایسۀ شاخص‌های مدیریت مصرف آب در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی در تولید ذرت علوفه‌ای در برخی نقاط کشور است. داده‌های پژوهش با اندازه‌گیری‌های گسترده و مستقیم از مزارع استان‌های البرز، تهران، فارس، خوزستان، خراسان رضوی، اردبیل، اصفهان و قزوین که حدود 70 درصد از سطح زیرکشت ذرت علوفه‌ای در کشور را پوشش می‌دهند در بیش از 100 مزرعه در پایاب شبکه‌های آبیاری مدرن و سنتی به‌دست آمده است. نتایج تحقیق نشان میدهد تفاوت شاخص‌های حجم آب مصرفی و بهره‌وری آب در تولید محصول در پایاب شبکه‌های مدرن و سنتی معنی‌دار ولی تفاوت عملکرد در دو شبکه معنی دار نشده است. در پایاب شبکه‌های مدرن و سنتی، میانگین عملکرد ذرت علوفه‌ای به ترتیب 50/54 و 54/32 تن بر هکتار، میانگین حجم آب مصرفی بهترتیب 6983 و 9085 مترمکعب بر هکتار، میانگین بهره‌وری آب به ترتیب 7/46 و 6/26 کیلوگرم به ازای هر مترمکعب آب و میانگین راندمان کاربرد آب به ترتیب 73 و 68 درصد به‌دست‌ آمده است. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که توسعۀ شبکه های مدرن می‌تواند در ارتقای بهره‌وری آب، در عملیاتی کردن برنامه های پنج‌سالۀ توسعه ای کشور و برنامۀ اقتصاد مقاومتی مفید باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Irrigation Water Management Indices of Silage maize in Modern and Conventional Irrigation Networks

نویسندگان [English]

Fariborz Abbassi ¹
Abolfazl Nasseri ²
Mohammad Mehdi Nakhjavani Moghaddam ³
Nader Salamati ⁴
Mohammad Joleini ⁵
Mohammad Khorramian ⁶
Seyed Ebrahim Dehghanian ⁷
Afshin Yousef Gomrokchi ⁸
Alireza Islami ⁹
KARAMAT AKHAVAN ¹⁰
Masoud Farzamnnia ¹¹
Javad Baghani ¹²
Mehdi Akbari ¹²

¹ Professor, AERI, AREEO

² Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

³ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

⁴ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

⁵ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

⁶ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

⁷ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

⁸ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

⁹ Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)

¹⁰ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

¹¹ Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

¹² Agricultural Engineering Research Institue, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

چکیده [English]

Despite the importance of determining and measuring the indices of irrigation water management in the agricultural sector for application in macroeconomic planning, these indices have not yet been done in modern and conventional irrigation networks. Therefore, the present study was conducted to compare the indices of irrigation water management (water consumed, water productivity and water application efficiency) in modern and conventional irrigation networks producing silage maize in Iran. The data were obtained by direct measurements from fields in the provinces of Alborz, Tehran, Fars, Khuzestan, Khorasan Razavi, Ardebil, Isfahan and Qazvin, which covered about 70% of areas under cultivation of silage maize in Iran, in more than 100 farms in modern and conventional irrigation networks. Results showed that the differences in water consumption and water productivity indices of modern and conventional irrigation networks were statistically significant to produce silage maize. Consequently, the yield of silage maize measured 50.54 and 54.32 ton ha^-1, water consumption measured 6983 and 9085 m³ ha^-1 ,water productivity measured 7.46 and 6.26 kg m^-3, and water application efficiency measured 73% and 68% under the modern and conventional networks, respectively. These findings indicate that development of modern irrigation networks can promote water productivity and are valuable to be applied in the five-year national development plan and economic programs.

کلیدواژه‌ها [English]

Irrigation Methods
Silage Maize
Water Consumption
Water Productivity

مراجع

Abbasi F., Abbasi N. and Tavakoli A. 2017a. Water productivity in agriculture: challenges and perspectives. Water Sustain. Dev. 4(2):141-144.

Abbasi, F., Sohrab, F. and Abbasi, N. 2017b. Evaluation of irrigation efficiencies in Iran. Irrig. Drain. Struct. Eng. Res. 17(67): 113-128.

Akbari-Nodehi, D. 2014. The effect of furrow and deficit irrigation methods on yield and water use efficiency of forage corn in Mazandaran. J. Water Soil Sci. 18(70): 254-255.

Ali, M. H. 2011. Practices of Irrigation and On-farm Water Management. 1^st Ed. Vol. 2. Springer Pub.

Allen, R. G., Pereira, L.S., Raes, D. and Smith, M. 1998. Crop evapotranspiration. Guidelines for computing crop water requirement. FAO Irrig. Drain. Paper No. 56. FAO, Rome, Italy.

Anon. 1972. U. S. Soil Conservation Service. National Engineering Handbook. Hydrology Section 4.

Baghani, J. 2010. The Effectiveness of new irrigation systems on groundwater resources, yield and irrigation water use efficiency in Mashhad plain (case study). Research Report. No. 880/89. Agricultural Documents Center. Agricultural Engineering Research Institute. (in Persian)

Baghani, J. and Khoshbazm, R. 2007. Investigating the production and water use efficiency in sugar beet, potato, tomato and corn crops under drip and surface irrigation. Research Report. No. 1366/86. Agricultural Documents Center. Agricultural Engineering Research Institute. (in Persian)

Ghalebi, S., Shahabifar, C., Mirzaei-Bafti, M., Gomrokchi, A. and Mohammadikia, R. 2016. Evaluation of the role of different irrigation management on water use efficiency at the level of maize producers in Qazvin province. Research Report. No. 2057. Soil and Water Research Institute. (in Persian)

Haghayeghi, S.A. and Bahramloo, R. 2010. Sustainable management of groundwater resources with the view of optimal use of agricultural water in Khorasan-e Razavi and Hamedan provinces (case study of Neyshabour and Asadabad watersheds). Research Report. No. 995/89. Agricultural Engineering Research Institute. (in Persian)

Heydari, N., Islami, A., Ghadami-Firouzabadi, A., Kannouni, A., Asadi, M. A. and Khaje-Abdollahi, M. H. 2005. Determination of water use efficiency of crops in different regions of the country (Kerman, Hamedan, Moghan, Golestan and Khuzestan). Research Report. No. 988/84. Agricultural Engineering Research Institute. (in Persian)

Kanaani, A., Akhavan, S. and Dehghani, P. 2015. Evaluation of water use efficiency and yield of forage corn in surface and subsurface drip irrigation. Proceedings of the Conference and Exhibition Water Engineering. Oct, 17. Tehran, Iran. (in Persian)

Khazaei, O., Zakirinia, M., Dehghanisanij, H. and Hezarjaribi, A. 2013. Application of devices on the meteorological field in the field to calculate the water requirement during corn and its effect on increasing water use efficiency in Saveh area. J. Water Soil Conserv. 20(2): 159-143. (in Persian)

Montajabi, N. 2012. The effect of irrigation interval and potassium consumption on water use efficiency and yield of forage corn. Proceedings of the First National Conference on Water Management. May 9. Karaj, Iran. (in Persian)

Mousavi, M. 2008. Evaluation of the effect of irrigation automation on yield and water use efficiency of forage corn (a case study of Karaj region). M. Sc Thesis. Ferdowsi University of Mashhad. (in Persian)

Nasseri, A., Abbasi, F. and Akbari, M. 2017. Estimation of water consumption in agricultural sector by water balance method. Eng. Res. Irrig. Drain. Struct. 18(68): 32-17. (in Persian)

Rezaei-Sokht-Abandani, R., Rezaei, M., Rezaei, N. and Ebrahimi, M. 2015. An evaluation of the effect of irrigation and nutrition management on the yield and water productivity of corn (S.C.704) in the north of Iran. New Findings Agric. 10(1): 39-21. (in Persian)

Saramad, Z., Bazargan, A. and Hejazi, E. 2001. Research Methods in Behavioral Sciences. Agah Pub. Tehran. (in Persian)

Sheikholeslami, M. K. and Nael, M. K. 2009. Investigating and comparing water consumption and yield of corn plant with two methods of tape and conventional irrigation. Proceedings of the National Conference on Water Crisis Management. Islamic Azad University of Marvdasht Branch. Fars, Iran.
(in Persian)

Solomon, K. H. 1988. Irrigation systems and water application efficiencies. Center for Irrigation Technology Irrigation Notes. CAIT Pud # 880104. California State University, Fresno, California.